نمد مالی

نمد نوعی بافتنی قدیمی و سنتی و به نوعی زیرانداز است . این هنر در اصل بافتنی ای است که از پشم تولید می شود و در اصل عمل بافتن انجام نمی گیرد بلکه باایجاد فشار ساخته می شود و شاید تنها بافتنی است که با بافتن شکل نمی گیرد. این ادعا از اسم این هنر نیز مشخص است. نمدمالی یعنی قطعه ای که با مالیدن به دست می آید. نمد مالی یکی از دیرینه ترین هنر های دستی است که تا بحال شناخته شده است . نمدمالی هنری است که روز به روز بیشتر به ورطه ی فراموشی سپرده می شود. این هنر در حال حاضر نیاز به خلاقیت طراحان ایرانی دارد تا بار دگر به عنوان هنری اصیل و پرزحمت به میان مردمان سرزمین مان راه پیدا کند.

از زبان یک نمد مال 70 ساله

برای تهیه نمد ابتدا پشم تهیه می کنند پشم را جهت باز شدن تارهای پشم به اصطلاح می زنند بعد ازاین مرحله بسته به نوع نمدی که ساخته می شود قالب زنی می کنند بعد ازاین مرحله طرح و نقش با توجه به سلیقه استاد انتخاب می شود . با ریختن آب داغ یا محلول آب و صابون شروع به .ضربه زدن و به قول معروف مالیدن نمد می کنند.

به نقل از نمد مال (آقای یزدانی ) قدمت نمد مالی در سمیرم به قدمت شهرسمیرم بر می گردد. وی بیان کردند دو برادر بودند که سال ها پیش به سمیرم آمدند و نمد مالی را بوجود آوردند . به مرور زمان در محل اولیا ء (کوشک) از 100 خانوار این محله حدود 70خانوار به این کار مشغول شدند. ایشان از حدود 15 سالگی به این شغل وارد شده اند و پیش پدرشان یاد گرفته اند و درحال حاضر در حدود 50 سال است که به این کار مشغولند .

برای نمد مالی با کیفیت لازم است که از پشم بره  5 ماهه تا 7 ماهه استفاده شود. پشم روشن تر و پشم های تیره تر در ابتدا جدا می شوند با دستگاه پشم زنی زده می شوند و به صورت لایه به لایه بر روی هم قرار می گیرند بعد از این مرحله آب صابون اضافه  می شود بعد شروع  به مالیدن نمد می کنند . به طور معمول برای یک نمد معمولی با قیمت 150 هزار تومان باید 3 نفر کار کنند تا کیفیت عالی بدست بیاید ولی امروزه بخاطر درآمد کم ایشان مجبورند یک نفری انجام دهند برای یک نمد معمولی لازم است که روزانه 8 ساعت کار انجام شود که به مدت 3 روز طول می کشد .

نمدی که به این شکل ساخته می شود در حدود 10 الی 15سال دوام خواهد داشت. برای ایجاد نقش و نگار رنگ های نمد، در خانه به کمک همسر ایشان  پشم های رنگ روشن تر با جوهر آلمانی به رنگ زرد ، سورمه ای، سبز ، پشت گلی ، سرخ و سرمه ای آماده می شوند و طرح ها بوسیله گچ زده می شوند و بعد رنگ ها جای گذاری می شوند و در مراحل گوناگون آب صابون پاشیده می شود و به دفعات مالیده می شود .

در گذشته بیشتر، عشایری که به سمیرم می آمدند از نمد استفاده می کردند ولی امروزه جهت مصارفی نظیر پادری،پشت صندلی ، جلیغه تزیینی ، زین برای اسب دوانی کپنک ،تخته نمد ، پاچاله و همچنین کلاه مورد استفاده قرار میگیرد . به گفته ی ایشان نمد در شیراز، بروجن و چند شهر دیگر هم تولید شده است ولی کیفیت نمد سمیرم در حدی بوده است که از شهر بروجن هم برای کار به اینجا می آمدند .

بیشتر مغازه های نمد مالی در  20-30 سال گذشته در محله قلعه سمیرم قرار داشته اند. در گذشته آنقدر این هنر رونق داشته است که در سال حدود 1000 تخته از این هنر در زمستان ها آماده می شده است که در تابستان بفروش  برسد . بیشترین خرید این هنر توسط توریست ها و گردشگرهایی که به این شهر می آیند انجام می گیرد .ایشان نقل می کنند دو نفر ازافرادی که در مورد صنعت نمد مالی سمیرم اطلاعات دقیق تری داشتند میرزا صادق راجی و سید مجتبی قائم مقامی بودند که هر دو از دنیا رفته اند .

برای ماندگاری و کیفیت رنگ طرح ها آن ها را در ترشی و زاغ قرار می دادند. استاد یزدانی بسیار مشتاق هستند که جوان ها به این کار رو بیاورند ولی کار سخت و طاقت فرسایی است . در گذشته اگر مردم برای بردن آذوقه و مایحتاج به شهرهای دیگر می رفتند بویژه در فصل زمستان تنها لباسی که آنها را  از شدت سرما محافظت می کردند فقط لباس های نمدی بود .